Καππαδοκία: Ο ελληνόφωνος ξεναγός Saim Örnek προτείνει τα καλύτερα μέρη για να επισκεφθείς

"Η Καππαδοκία είναι παραμυθένια για όλους — αλλά για τους Έλληνες έχει ξεχωριστή σημασία"

Saim Örnek, ο Τούρκος ξεναγός της Καππαδοκίας και πώς η ελληνική φιλολογία του άλλαξε τη ζωή

Έχεις δει σε φωτογραφίες τον γεμάτο αερόστατα ουρανό με τον ήλιο να ανατέλλει πάνω από εντυπωσιακούς και παράξενους κωνικούς σχηματισμούς, έχεις δει τις σπάνιες αγιογραφίες μέσα σε υπόσκαφα μοναστήρια, υπόγειες πόλεις και γραφικά χωριουδάκια. Είναι η Καππαδοκία και είναι ένα από τα πιο όμορφα μέρη της Τουρκίας. Τοπίο μοναδικό, άνθρωποι ζεστοί και φιλικοί, φαγητό τέλειο. Στο ταξίδι εκεί ξεναγός μας ήταν ο Dr. Saim Örnek. Ο Saim μιλούσε άψογα ελληνικά αφού είχε σπουδάσει ελληνική φιλολογία και μας βοήθησε όχι μόνο να εξερευνήσουμε γνωστά και άγνωστα μέρη της Καππαδοκίας αλλά και να καταλάβουμε το πνεύμα της. Του ζητήσαμε να μας πει την ιστορία του αλλά και τα 10 μέρη στην Καππαδοκία που δεν πρέπει να χάσουμε.

Saim, πώς έμαθες τόσο καλά τα Ελληνικά;

Στην Τουρκία, όπως και στην Ελλάδα, μετά το λύκειο δίνουμε εξετάσεις σαν τις πανελλήνιες. Είχα επιλέξει την κατεύθυνση των γλωσσών στο λύκειο, επομένως μπορούσα να περάσω μόνο σε αντίστοιχα τμήματα στα πανεπιστήμια. Όταν ανακοίνωσαν τα αποτελέσματα, δεν είχα πολλά μόρια, γιατί δεν ήμουν και από τους καλύτερους μαθητές. Έπρεπε να δηλώσουμε 24 επιλογές. Στην αρχή έβαλα Αγγλική, Ισπανική, Γερμανική, Γαλλική Φιλολογία και κάποια άλλα τμήματα που ήξερα, αλλά δεν μπόρεσα να συμπληρώσω τη λίστα. Έτσι, χωρίς να γνωρίζω καλά τι είναι, συμπλήρωσα με τμήματα όπως η Σύγχρονη Ελληνική Φιλολογία, η Αρχαία Ελληνική Φιλολογία, η Λατινική κ.ά.

Σοκαρίστηκα όταν είδα ότι πέρασα στη Σύγχρονη Ελληνική Φιλολογία — περίμενα να περάσω σε άλλα τμήματα νωρίτερα στη λίστα. Ευτυχώς, είχα βάλει το τμήμα Συγχρονής Ελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Άγκυρας πριν από την Αρχαία Ελληνική Φιλολογία και έτσι βρέθηκα εκεί, αλλιώς μάλλον θα γινόμουνα ένας αρχαιολόγος. Τέλος παντών, όταν άρχισα την εκπαίδευση δεν ήξερα ούτε τη λέξη "καλημέρα"! Οι γονείς μου δεν ήξεραν τίποτα σχετικό, αλλά με στήριξαν επειδή θεωρούσαν ότι είναι σημαντικό να σπουδάσω. Τελικά, αυτό το τμήμα δεν ήταν απλώς ένα πανεπιστήμιο για μένα – μου άλλαξε τη ζωή.

Είχα εξαιρετικούς καθηγητές, με κάποιους από τους οποίους διατηρούμε ακόμα επαφή. Έμαθα πολλά για τη γλώσσα, την κουλτούρα και τη σκέψη των Ελλήνων. Όταν αποφοίτησα, ξεκίνησα τυχαία μεταπτυχιακό στη Λαογραφία και συνέδεσα τις έρευνές μου με την Ελλάδα και τα κοινά πολιτισμικά στοιχεία. Πήρα υποτροφία από το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας και πρωτή φορά έζησα για 10 μήνες στην Ελλάδα – εκεί βελτίωσα πολύ τα ελληνικά μου.

Αργότερα διορίστηκα ως ερευνητής στο πανεπιστήμιο, όπου συνέχισα τις σπουδές μου και εκπόνησα διδακτορικό σχετικό με τις πολιτισμικές σχέσεις Ελλάδας–Τουρκίας και την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923. Κάποια στιγμή ήθελα να ξεναγήσω φίλους από την Ελλάδα που ερχόντουσαν στην Καππαδοκία, αλλά χωρίς άδεια δεν μπορούσα. Έτσι φοίτησα στη Σχολή Ξεναγών του Πανεπιστημίου της Καππαδοκίας, πήρα δίπλωμα και ξεκίνησα να δουλεύω ως ξεναγός. Από τότε μιλάω σχεδόν καθημερινά ελληνικά, και πλέον νιώθω πραγματικά άνετα.

Έχεις ζήσει λοιπόν και στην Ελλάδα. Πώς ήταν η εμπειρία;

Ναι, έζησα περίπου ένα χρόνο όταν πήρα την υποτροφία. Από τότε επιστρέφω σχεδόν κάθε χρόνο για άλλους λόγους — συνέδρια, ερευνητικά προγράμματα, Erasmus κ.λπ. Αν τα υπολογίσω όλα, πρέπει να έχω ζήσει πάνω από δύο χρόνια στην Ελλάδα. Είναι μια χώρα που μου έχει δώσει πολλά.

Τελικά αποφάσισες να αλλάξεις επάγγελμα και να γίνεις ξεναγός...

Είχα παρατηρήσει ότι υπάρχει έλλειψη ελληνόφωνων ξεναγών στην Τουρκία. Οι περισσότεροι είναι είτε Ρωμιοί της Πόλης είτε από τη Θράκη. Κι όμως, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από την Ελλάδα για ταξίδια στην Τουρκία, ειδικά στην Καππαδοκία και τις μικρασιατικές πατρίδες. Ένιωσα ότι μπορώ να καλύψω αυτό το κενό — όχι απλώς ως επαγγελματίας, αλλά και με βαθιά αγάπη για τις δυο κουλτούρες.

Έρχονται πολλοί Έλληνες στην Καππαδοκία;

Ναι, κάθε χρόνο και περισσότεροι. Οι προκαταλήψεις και οι φοβίες σιγά σιγά ξεθωριάζουν. Θυμάμαι όταν πρωτοείπα στη μητέρα μου ότι θα πάω στην Ελλάδα για σπουδές, μου έλεγε: “Σε παρακαλώ, μην πας. Εκεί μπορεί να σε σκοτώσουν.” Τώρα, με χαρά φτιάχνει φαγητά για τους φίλους μου που έρχονται από την Ελλάδα και στέλνει και δώρα μαζί τους!

Αυτό που μας αλλάζει είναι η προσωπική επαφή. Μόνο αν γνωρίσεις τον «άλλον» μπορείς να καταλάβεις πόσα κοινά έχετε και να γκρεμίσεις τα στερεότυπα. Πολλοί Έλληνες μου λένε: “Δεν φανταζόμουν ποτέ την Τουρκία έτσι!”. Και το ίδιο συμβαίνει και με τους Τούρκους που επισκέπτονται την Ελλάδα.

Συνοδεύεις και Τούρκους φίλους ή τουρίστες στην Ελλάδα, δεδομένου ότι γνωρίζεις και τη χώρα και τη γλώσσα και πρόσωπα και μέρη;

Βεβαίως, πολλές φορές. Μου αρέσει πολύ να τους δείχνω την Ελλάδα και να τους εξηγώ την ιστορία, την κουλτούρα και τις συνήθειες. Σκέφτομαι να οργανώσω στο μέλλον ταξίδια πολιτιστικού ενδιαφέροντος για Τούρκους στην Ελλάδα. Η fast-track visa έχει διευκολύνει πολύ την πρόσβαση, και εύχομαι κάποτε οι Τούρκοι να μπορούν να επισκέπτονται την Ελλάδα χωρίς βίζα. Μόνο έτσι, μέσα από την εμπειρία και την επαφή, θα αλλάξουν πραγματικά οι αντιλήψεις.

Μπορείς να μας πεις τα 10 πιο όμορφα μέρη στην Καππαδοκία που δεν πρέπει να χάσουμε;

Η Καππαδοκία είναι παραμυθένια για όλους — αλλά για τους Έλληνες έχει ξεχωριστή σημασία. Πολλοί έχουν καταγωγή από εδώ και επιστρέφοντας, κάνουν ένα ταξίδι στον χρόνο.

Ως ελληνόφωνος ξεναγός, που ζει πάνω από 10 χρόνια εδώ, προτείνω:

1. Το Υπαίθριο Μουσείο του Γκόρεμε – με τις σημαντικές παλαιοχριστιανικές εκκλησίες.

2. Το Πασάμπαγ και η Ζέλβε – με τις πιο εντυπωσιακές «νεραϊδοκαμινάδες».

6. Η υπόγεια πολιτεία Καϊμακλί ή Ντερίνκουγιου – μοναδικό μνημείο αρχαίας επιβίωσης.

7. Το Φαράγγι Ιχλάρα – φυσική ομορφιά και μοναστικές τοιχογραφίες.

8. Το Μοναστήρι Γκουμουσλέρ – σπάνια αγιογραφία της Παναγίας να χαμογελά.

9. Η Νίγδη – πολιτιστικός σταθμός της Καππαδοκίας.

10. Η Καισάρεια – η αρχαία πόλη του Αγίου Βασιλείου και της Βυζαντινής παράδοσης.

Βέβαια, η Καππαδοκία δεν εξαντλείται σε αυτά. Θέλει τουλάχιστον τέσσερις ημέρες για να δει κανείς τα βασικά — αλλά αξίζει κάθε στιγμή.

Info: Saim Örnek, PhD in Folklore, ελληνόφωνος ξεναγός, mail: saimornek@yahoo.com και στο τηλέφωνο +905543221703 Instagram: @xenagos_kappadokia 

Ευχαριστούμε για τη φιλοξενία τον Τουρκικό Οργανισμό Τουρισμού (TGA) και το Γραφείο Πολιτισμού και Τουρισμού, Πρεσβεία Τουρκίας στην Αθήνα.